Spacer Jeleniogórskim Traktem Śródmiejskim - jaka trasa, jaki szlak wybrać, ile trwa podróż, galeria zdjęć, ciekawostki, jaka jest długość trasy

Wycieczka, którą chciałbym tutaj przedstawić dla odmiany nie prowadzi po górskich szczytach, ale biegnie przez serce stolicy Karkonoszy, czyli przez Jelenią Górę. Nie jest ciężką wyprawą. Na wycieczkę musimy przeznaczyć około 2 godzin.

Kotlina Jeleniogórska wraz z Jelenią Górą z każdej strony otoczona jest górami. Są to Karkonosze od południa, Rudawy Janowickie od wschodu, Góry Kaczawskie od północy oraz Góry Izerskie od zachodu.

Powierzchnia miasta to 109 km2, a stan ludności na dzień 30.06.17 wynosił 80 325 osób.

Założenie miasta przypisuje się Bolesławowi Krzywoustemu w 1108 r., który na tych terenach polował na jelenia i założył tu warowny gród. Burzliwa historia miasta sprawiła, że od panowania Piastów, poprzez królów czeskich, Habsburgów i Prusy, Jelenia Góra po II wojnie światowej znów znalazła się w granicach Polski.

Wycieczkę rozpoczynamy w samym środku Jeleniej Góry, w tzw. Absolutnym Centrum Miasta, oznaczonym przez specjalny pomnik przed największym kościołem w mieście pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (mogącym pomieścić prawie 9 000 osób). Przed laty w tym miejscu były przedmieścia. Według wyliczeń jest to obecnie dokładnie środek miasta, nie byle jakiego, gdyż Jelenia Góra jest najdłuższym miastem w Polsce i liczy niemal 30 km długości, tym samym granicząc z Czechami.

Pod sam kościół nie da rady podjechać samochodem (oprócz niedzieli), gdyż część ulicy 1-go Maja jest reprezentacyjnym traktem pieszym. Miejsce parkingowe można znaleźć np. na sąsiedniej ulicy Kubsza lub pobliskich ulicach. Jadąc autobusem większość linii przejeżdża przez przystanek „Kochanowskiego”, na którym należy wysiąść. Oczywiście opcja dojechania pociągiem też wchodzi w grę. Wysiadając przy dworcu głównym PKP (gdzie jest pętla autobusowa, a jeszcze ponad 50 lat temu była pętla tramwajowa) też nie będziemy mieli daleko. Po wyjściu z autobusu na pętli, musimy się nieco wrócić ulicą 1-go Maja, natomiast po wyjściu z budynku dworca PKP musimy kierować się w prawo. Po około 800 m dochodzimy do kościoła, którego 66 metrową wieżę widać z daleka.

Sprawdź komfortowe NOCLEGI w okolicy!?

Sanktuarium Krzyża Świętego warto zwiedzić ze względu na piękne wyposażenie, jak i na ciekawą historię. Koszt zwiedzania to 4zł/os (cegiełka na renowację świątyni). Podczas zwiedzania można posłuchać nagrania przybliżającego historię dawnej ewangelickiej świątyni (obecnie katolickiej). Zwiedzanie od 30.11 – 31.03 po uzgodnieniu telefonicznym (605-938-513), a od 01.04 – 31.10 od poniedziałku do czwartku oraz w soboty 10.00-16.00, w piątki od 12.00 – 16.00, a w niedzielę pomiędzy mszami św. po uzgodnieniu.

Warto się przejść po terenie dookoła kościoła. Dawnej był to cmentarz ewangelicki. Pozostałością po nim jest 19 unikatowych barokowych kaplic nagrobnych, które były wznoszone dla najbogatszych mieszczan jeleniogórskich. Niedawno zostały odnowione.

Po zwiedzaniu ruszamy dalej wzdłuż ulicy 1-go Maja. Kilka kroków dalej mijamy cerkiew prawosławną pw. Św Piotra i Pawła, będącą wcześniej kościołem katolickim, a nawet galerią. Zwiedzanie możliwe jest tylko po uzgodnieniu z księdzem opiekującym się cerkwią. Na jednej ze ścian można zobaczyć wmurowane średniowieczne krzyże pokutne z wyrytymi narzędziami zbrodni. Kilkadziesiąt metrów dalej po prawej stronie stoi pomnik zwany „Porwanie Europy”, ustawiony tu w 10. rocznicę przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Niemal naprzeciwko wznosi się zielony gmach m.in. Galerii Karkonoskiej, imitujący wyglądem statek, mający przypominać o zamorskich kontaktach handlowych Jeleniej Góry, kiedy miasto przeżywało trwający ponad 100 lat po wojnie trzydziestoletniej okres dobrobytu. Miasto było wtedy pod panowaniem Habsburgów.

Idąc dalej dochodzimy do miejsca, w którym kiedyś kończyło się miasto – jest to Brama Wojanowska, nazwana tak od biegnącej drogi w kierunku pobliskiego Wojanowa. Warto zwrócić uwagę na jeden z kartuszy herbowych, który przedstawia dawny herb Jeleniej Góry za panowania Habsburgów. Dzisiejszy herb pochodzi z czasów pruskich. Obecnie jeleń trzyma w pysku gałązkę dębową, co świadczy o męstwie i odwadze. W czasach austriackich jeleń trzymał w pysku liść koniczyny, co było znakiem szczęścia w krainie.

Do bramy przylega Baszta Wojanowska z basteją kryjącą kaplicę św. Anny (która jest na ogół otwarta). Jelenia Góra była opasana dwoma pierścieniami murów obronnych, których wysokość sięgała do 7 m, a szerokość do 2 m. Wraz z 36 basztami, a także głęboką na 4 m fosą tworzyły wspaniały system obronny. Tutaj zaczyna się ulica Marii Konopnickiej.

Dostęp do miasta możliwy był przez 3 bramy, z których każda posiadała wieżyczkę i zwodzony most. Zaraz za bramą możemy pójść w prawo i po przejściu przez wąski tunel wyjdziemy na wprost najstarszego kościoła w mieście – gotyckiej Bazyliki Mniejszej pw. Św. Erazma i Pankracego. Po przeciwległej stronie kościoła nieco w dole zachowały się jeszcze pozostałości murów obronnych z XV w.

Wracając do ulicy Konopnickiej (idąc od głównego wejścia do kościoła lekko w dół) i skręcając w prawo jesteśmy już w sercu miasta, czyli na rynku. Oczom naszym ukazuje się też tramwaj - oryginalny, ten który jeździł ulicami miasta i przejeżdżał przez środek rynku. Dziś można w nim kupić m.in. pocztówki. Pomiędzy głównym budynkiem ratusza, a przybudówką, tzw. siedmioma domami mamy wmurowany w chodnik fragment szyn tramwajowych. Przez ponad 70 lat przejeżdżały tędy tramwaje.

Wielkość rynku świadczyła o wielkości i potędze miasta. Od 1519 roku Jelenia Góra otrzymała od czeskich władców ważny przywilej organizowania corocznych jarmarków. I tak jest do dziś. Co roku w ostatnią niedzielę września odbywa się tu Jarmark Staroci i Osobliwości, na który zjeżdżają się kupujący i sprzedający z całej Polski, a nawet zza granicy.

Barokowa zabudowa staromiejska powstała po wojnie trzydziestoletniej w XVII w. związana jest z rozwojem tkactwa, płóciennictwa i z zamorskim handlem. Większość spośród 55 kamieniczek z podcieniami jest jednak odrestaurowana. W latach 70. XX w., pomimo tego, że w czasie II wojny światowej Jelenia Góra nie doznała zniszczeń, kamienice musiały być rozebrane ze względu na zły stan techniczny. Podcienia zostawiono i są oryginalne, a kamienice odbudowano według poprzedniego wzoru. Wraz z podcieniami są najlepiej zachowaną tego typu zabudową na Dolnym Śląsku. Kamienice te w XVII i XVIII w. zamieszkiwali najbogatsi kupcy. Każda pierzeja miała swoją nazwę. We wspomnianych wyżej tzw. siedmiu domach mieściły się kramy kupieckie. Dziś jest tam urząd miasta. Ale warto wejść do środka, aby stanąć na specjalnej szybie nad średniowieczną studnią.

Siedzibą władz miasta, tak jak przed wiekami, był i jest ratusz. Klasycystyczny budynek zawiera inskrypcje w języku łacińskim wspominające Bolesława Krzywoustego i rok lokacji grodu oraz z drugiej strony informacje o odbudowie ratusza z XVIII w. Opuszczając rynek zobaczymy fontannę z królującym nad nią Neptunem, która także przypomina o handlowych kontaktach miasta z niemal całym światem.

Idąc dalej wchodzimy na ulicę Jasną i zaraz skręcamy w lewo w ulicę Grodzką. Po prawej stronie znajduje się wieża Bramy Zamkowej. Tutaj przed wiekami była jedna z 3 bram wjazdowych do miasta. Nazwa pochodzi od drogi prowadzącej do zamku, który zlokalizowany był na pobliskim Wzgórzu Krzywoustego. Wstęp na wieżę jest możliwy w godzinach 10.00 – 16.00 i jest bezpłatny. Po wejściu na szczyt ukazuje nam się wspaniała panorama miasta oraz otaczających kotlinę gór.

Jeżeli wystarczy nam jeszcze sił to możemy udać się na Wzgórze Krzywoustego z wieżą widokową zwaną Grzybkiem, ze względu na kopulasty dach. Jest to też dobry punkt widokowy na miasto. Po przejściu przez ulicę Podwale mijamy z prawej strony galerię handlową i po przejściu przez tunel pod obwodnicą idziemy cały czas prosto. Przechodzimy przez mostek nad rzeką. Idziemy na wprost kilkadziesiąt metrów pod górę i po chwili dochodzimy do wieży. Wieża jest otwarta, a wstęp na nią jest bezpłatny.
 

Piotr Trojanowski
pilot wycieczek

Wycieczka opracowana w marcu 2018r.